Solidny – to dobre słowo, by określić dramat polityczny George’a Clooneya. Solidne jest tu aktorstwo, co nie powinno dziwić przy tak doborowej obsadzie; solidny scenariusz, oparty na sztuce „Farragut North” Beau Willimona; solidna reżyseria w jakby niedzisiejszym stylu. Solidna jest wreszcie muzyka, która wyszła spod ręki Alexandre Desplata.

„Idy marcowe” nie są filmem przesiąkniętym muzyką. To nie zarzut, nie musiały nim być, opierają się bowiem na słowie i ciszy. Tym niemniej po wyjściu z sali kinowej dobrze się muzykę pamięta. Dzieje się tak dzięki wpadającemu w ucho głównemu tematowi. W trakcie seansu nie pojawia się on nadmiernie często, lecz w istotnych momentach, a co najważniejsze w całej okazałości i raczej rozrywkowej formie towarzyszy napisom końcowym. Desplat postawił na prostotę, temat stanowi powtarzalna, rytmiczna fraza, dobrze sprawująca się na pierwszym planie jak i w charakterze akompaniamentu. Jej elastyczność objawia się również w podatności na aranżacyjne sztuczki – może zabrzmieć agresywnie („The Candidate”), jak i bardziej stonowanie („Doubt”).

Inne elementy partytury trudniej jest w czasie trwania filmu wyłapać. Stanowi ona bowiem w dużej mierze wycofane tło, oszczędne i nienarzucające się. Desplat chętnie sięga po miarową powtarzalność, trudno ją jednak określić mianem minimalizmu, za powtarzalnością nie idzie bowiem rozwój muzycznej frazy. Gdy kompozytor pragnie wprowadzić jakąś zmianę sięga po prostu po inną melodię i instrument. Niektóre w ten sposób skonstruowane utwory mogą się z początku wydać nawet intrygujące, chociaż raczej nużą jednostajnością, zwłaszcza jeśli trwają zbyt długo („Undercurrents”).

Ciekawie zaczyna się robić, gdy Francuz przełamuje ilustracyjną funkcjonalność muzyki na rzecz bardziej barwnych elementów. Serwuje więc na przykład ironiczne nawiązania do tradycji amerykańskiej poprzez przedstawienie głównego motywu w formie wojskowego marsza („The Campaign”), czy też pisząc podniosły temat na trąbkę („Behind the Flag”). Oczywiście właściwy wydźwięk tych zabaw konwencją można odkryć dopiero po obejrzeniu filmu. Na samej ścieżce nic nie sugeruje bowiem ich prześmiewczej proweniencji, może poza wyraźną zmianą stylu. Dobrze robi też ścieżce odrobina emocjonalności („Molly”), natomiast liryzm wypada blado, wręcz banalnie („Stephen Meyers”).

Po „Idach…” nie należy rzecz jasna spodziewać się daleko idących wybuchów emocji, jednakże chłód tej partytury czyni ją drętwą. Dominuje atmosfera raczej ponura, gęsta, duszna i rzeczywiście nie można odmówić Desplatowi umiejętności w jej kreowaniu, aczkolwiek ma to swoją cenę. Kłopotliwa jest nie tylko jednostajność, która w drugiej połowie ścieżki przybiera wręcz postać nudy, ale też brak empatii. Wydaje się jakby kompozytor nie był związany z filmem, nieszczególnie przejmował się losami bohaterów. Nie ma w tej muzyce dążenia do opowiedzenia ich emocji za pomocą dźwięków. Jest z chirurgiczną precyzją budowana atmosfera i bezlitosna nieczułość. Wyjątek stanowić może utwór „Molly”, w którym jednak aż roi się od typowych dla tego kompozytora rozwiązań, nie podpartych świeżością wynikającą z indywidualnego podejścia do skądinąd tragicznego wątku.

Nie mogę powiedzieć, by było to rozwiązanie dla mnie zachwycające, zwłaszcza, że Francuz potrafi pięknie wejść muzyką w skórę bohatera („Jak zostać królem”, że pozwolę sobie na pierwszy z brzegu przykład), jednak podstawową wadą tej partytury jest wrażenie, iż kompozytor pozedł na łatwiznę. W ubiegłym roku można było zaobserwować coś w rodzaju zimmeryzacji muzyki Desplata, zbyt często stawia on teraz na prostą efektowność zamiast subtelności, magnetycznej niejednoznaczności. Szpikuje co prawda swoje kompozycje drobnymi smaczkami, detalami ożywiającymi nawet z pozoru nieciekawy fragment („Paranoia”), ale sprawia to wrażenie kwiatka do kożucha, zresztą niewykraczającego poza to, do czego Desplat słuchaczy przyzwyczaił. Główny temat, mimo swej niewątpliwej energii i słuchalności, jest dla mnie koronnym przykładem owego skrętu ku brutalnej prostocie środków. Nie ma w nim cienia francuskiej finezji, jest niemiecka siła.

Być może nie byłbym tak surowy, gdyby nie niefortunne zorganizowanie ścieżki. Utwory zostały wymieszane bez ładu i składu tak, że właściwie po 9 utworze można przerwać słuchanie bez poczucia straty. Warstwa muzyczna jest w trakcie filmu budowana bardzo konsekwentnie, na płycie tej konsekwencji nie słychać.

Oczywiście Alexandre Desplat wciąż dla wielu stanowi synonim wysokiego poziomu. Nie można mu odmówić inteligencji, ani zarzucić błędów w dostosowaniu środków do celów. W kontekście funkcjonowania muzyki w filmie trudno wytknąć jakiekolwiek wady, niejeden utwór na ścieżce dźwiękowej znajdzie też swoich wiernych słuchaczy. Dla mnie jednak „Idy marcowe” stanowią sygnał, iż nadeszła pora, aby bardzo ostatnio zapracowany kompozytor nieco zwolnił i zastanowił się nad słusznością drogi, którą zmierza. Ja bowiem, a piszę to z perspektywy prawdziwego fana, bardzo nie chciałbym usłyszeć, co skomponuje na jej końcu.