Ennio Morricone to bezsprzecznie jeden z najwybitniejszych kompozytorów muzyki filmowej. Swoimi ścieżkami dźwiękowymi obdarował blisko 400 filmów, z których pięć przyniosło mu nominacje do Oscara – „Bugsy”, „Nietykalni”, „Niebiańskie dni” „Misja” i „Malena”. Morricone urodził się 10 grudnia 1928 roju w Rzymie. W wieku 9 lat (choć niektóre źródła podają wiek 12 lub 14 lat) rozpoczął edukację w konserwatorium Santa Cecilia, gdzie nauczył się doskonale grać na trąbce. Był to okres II Wojny Światowej kiedy to Rzym był wielokrotnie bombardowany. Kompozytor wspomina, że z tego okresu swojego życia najbardziej pamięta głód. Lata spędzone w konserwatorium Ennio bardzo skwapliwie wykorzystał, osiągając niezwykle wysoki poziom wszystkich swoich muzycznych zdolności. W roku 1952 zdobył dyplom z orkiestracji, a w 1954 z kompozycji (z oceną 9,5/10) tym samym skończywszy swoją edukację. Podjął wtedy pracę trębacza jazzowego grając w nocnych klubach i niejako idąc tym sposobem w ślady swojego ojca – Mario – który był jazzmanem.

Początkowo Ennio chciał komponować „współczesną muzykę klasyczną” jednak życie nieco skorygowało jego plany. W połowie lat 50’ zaczął współpracę z telewizją RAI oraz wytwórnią muzyczną RCA. Zajął się aranżowaniem piosenek dla takich gwiazd muzyki włoskiej jak Mario Lanza, Renato Rascel czy Rita Pavone. Dzięki swojej wiedzy muzycznej i umiejętności gry na trąbce został także muzykiem sesyjnym. W tym okresie swojego życia występował pod kilkoma różnymi pseudonimami jak chociażby Leo Nichols czy Dan Savio. Pod tym ostatnim zresztą skomponował później jedną ze swoich najsłynniejszych ścieżek dźwiękowych – „A Fistful Of Dollars” – z czym związana jest też pewna historia. Otóż włoscy producenci filmu, aby był on bardziej atrakcyjny dla europejskiej widowni, postanowili reklamować go jako amerykański western. W tym celu użyto angielsko-brzmiących nazwisk, stąd Sergio Leone został przechrzczony na Boba Robertsona, a Ennio Morricone figuruje jako Dan Savio.

Wielki rozgłos przyniosła Morricone współpraca właśnie z włoskim reżyserem Sergio Leone. Ten duet porównywany często jest to innych, słynnych tego typu współpracy, jak Eisenstein i Prokofiev, Hitchcock i Herrmann czy Fellini i Rota. Obaj panowie chodzili do tej samej klasy, co zresztą przesądziło o zatrudnieniu Morricone przy ich pierwszym wspólnym filmie „A Fistful Of Dollars”. Początkowo Sergio Leone brał pod uwagę zupełnie innych kompozytorów, ostatecznie wybór padł na, Ennio co zaowocowało wieloletnią współpracą. Współpracą, która okazała się także rewolucją w muzyce filmowej, bowiem Włoch już w „A Fistful Of Dollars” skomponował ścieżkę dźwiękową będącą kompletnym zwrotem w dotychczasowych trendach. Zamiast ogromnej orkiestry zaangażował dźwięki łamanych patyków i tykającego zegara a miejsce romantycznego i pompatycznego tematu zajęła zawadiacka gwizdana melodia. Podobne eksperymenty, którymi Morricone wprowadził muzykę filmową na nowe tory, pojawiły się w kolejnych filmach Sergio Leone. W „Za kilka dolarów więcej” główny temat powierzył gitarze elektrycznej żeby w „Dobrym, Złym i Brzydkim” zrobić to samo z okaryną i wyciem kojota. Z kolei w „Pewnego razu na Dzikim Zachodzie” pojawiła się fałszująca harmonijka, agresywne gitary a nawet pisk hamującego pociągu i skrzypnięcia naderwanego szyldu. Morricone często partie solowe powierzał też dość nieznanym instrumentom jak to miało miejsce w przypadku drumli w „Za kilka dolarów więcej” czy fletni Pana i „Dawno temu w Ameryce”. Słynna jest też historia nagrania muzyki do filmu „Navajo Joe” kiedy to kazał chórowi wyć i wrzeszczeć zamiast śpiewać. Sam kompozytor opowiadał później: „Pod koniec płakali – tak bardzo nie podobało im się to, co nagraliśmy”.

Jego rewolucyjne podejście do muzyki filmowej przyniosło mu sławę i ogromne zainteresowanie filmowców. Propozycje współpracy zaczęły pojawiać się z najróżniejszych zakątków świata a kompozytor chętnie z nich korzystał, wybierając jednak głównie ambitne projekty. Jednym z nich była realizacja w roku 1975 sześciogodzinnego przedsięwzięcia w amerykańskiej telewizji, jakim był program „Moses – The Lawgiver”. Później jeszcze wielokrotnie pracował przy projektach telewizyjnych jednak to filmy kinowe okazały się kamieniami milowymi w jego karierze. W roku 1978 zdobył swoją pierwszą nominację do Oscara za film „Niebiańskie dni”. „Misja”, „Ofiary wojny”, „Na linii ognia”, „Lolita”, „Bugsy”, „Wolf”, „Sahara”, „Malena” czy „Frantic” to tylko niektóre filmy z jego muzyką, w których odegrała ona kluczową rolę. Piękne tematy, które oprawiał w niestandardowe i często rewolucyjne aranżacje otworzyły mu drogę do panteonu kompozytorów muzyki filmowej. Mimo że w swoim dorobku ma on wiele dzieł koncertowych a nawet kilka oper to właśnie prace filmowe zaliczane są do jego najwybitniejszych.

Ennio Morricone jest kompozytorem starej daty. Mimo postępu techniki nadal do komponowania używa wyłącznie ołówka i papieru nutowego. Nie korzysta z fortepianu ani pomocy profesjonalnych orkiestratorów samodzielnie tworząc muzykę od początku do końca. Swoją pracownię nazywa laboratorium, do którego wstęp ma jedynie on i jego pokojówka. Kompozytor do tej pory nie nauczył się także języka angielskiego. Nawet po kilkudziesięciu latach pracy przy amerykańskich produkcjach ciągle niepochlebnie wypowiada się o Hollywood i tamtejszym systemie pracy. Mimo że kiedyś uchodził za wielkiego awangardzistę i rewolucjonistę muzyki filmowej jego ostatnie ścieżki dźwiękowe straciły już ten błysk geniuszu. Takie partytury jak „Misja na Marsa” pokazują, że w wielkiego wizjonera Morricone stał się raczej konserwatystą szukającym swojej drugiej młodości. Nie umniejsza to jednak w żaden sposób jego zasług dla muzyki filmowej. Zasług, które ostatnio zostały docenione na oczach całego świata, gdy to Ennio Morricone w roku 2007 z rąk Clinta Eastwooda odebrał swojego pierwszego Oscara – nagrodę honorową za całokształt twórczości.

Autor biografii: Łukasz Waligórski