Dzisiejszego ranka, po długiej chorobie zmarł w Katowicach Wojciech Kilar – jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów muzyki poważnej i filmowej. Miał 81 lat.

Maestro – ceniony na całym świecie głównie za swą niezwykłą ilustrację do „Draculi” F.F. Coppoli oraz długoletniej współpracy z Andrzejem Wajdą („Ziemia obiecana”, „Kronika wypadków miłosnych”, „Korczak”, „Pan Tadeusz”, „Zemsta”) i Romanem Polańskim („Śmierć i Dziewczyna”, „Dziewiąte Wrota”, „Pianista”) –  urodził się 17 lipca 1932 r. we Lwowie. Już 15 lat później wykonał własne prace-miniatury na konkursie Młodych Talentów, zajmując II miejsce. Był uczniem Państwowego Liceum Muzycznego w Krakowie oraz Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach. Później kształcił się także w Paryżu, jako stypendysta rządu francuskiego.

Jak większość twórców swego pokolenia wyszedł od jazzu, pozostając także pod dużym wpływem europejskiego neoklasycyzmu, w tym twórczości Beli Bartoka, za odę do którego, pt. „Bela Bartok in memoriam” otrzymał w 1960 r. nagrodę fundacji L. Boulanger w Bostonie. Był aktywny muzycznie od lat 50. ubiegłego wieku, kiedy to zadebiutował na pierwszych edycjach festiwalu Warszawska Jesień. Od początku lat 60. wraz z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Góreckim współtworzył nową, polską szkołę awangardową oraz zapoczątkował nowy kierunek we współczesnej muzyce, znany dziś jako sonoryzm. Nawiązywał także do tradycji, w jego muzyce pojawiały się liczne inspiracje ludowe i religijne.

Do najważniejszych, pozafilmowych kompozycji Kilara należą m.in.: „Symfonia na smyczki” (1955), „Upstairs-Downstairs” (1971), „Krzesany” (1974), „Kościelec 1909” (1976), „Exodus” (1980), „Angelus” (1984) i „Orawa” (1986). Z okazji 100-lecia Filharmonii Warszawskiej skomponował mszę w intencji pokoju na nowe tysiąclecie „Missa pro pace (A. D. 2000)”. Stworzył również utwór poświęcony ofiarom 11 września 2001 r. – „September Symphony”.

Dla kina napisał ponad 150 prac, częstokroć współpracując z takimi wybitnymi reżyserami, jak Kazimierz Kutz („Nikt nie woła”, „Sól ziemi czarnej”, „Perła w koronie”, „Śmierć jak kromka chleba”), Stanisław Różewicz („Westerplatte”, „Samotność we dwoje”), Wojciech Has („Lalka”), Tadeusz Konwicki („Salto”), Krzysztof Kieślowski („Przypadek”), czy w końcu Krzysztof Zanussi, z którym stworzył wyjątkowy duet, ilustrując niemal wszystkie jego filmy. Nie stronił także od zagranicznych kolaboracji, z których najsłynniejszą, obok Coppoli i Polańskiego, pozostaje „Portret damy” Jane Campion oraz „We Own the Night” Jamesa Graya.

Na swoim koncie miał m.in. nominację do nagrody BAFTA, Saturna i ASCAP. Za „Pianistę” otrzymał francuskiego Cezara, czterokrotnie tryumfował także w polskich Orłach („Pan Tadeusz”, „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową”, „Pianista”, „Persona non grata”) oraz dwa razy otrzymał laury na Polskim Festiwalu Filmowym w Gdańsku (1975 – „Ziemia obiecana”, „Bilans kwartalny”; 1978 – „Spirala”). „Pan Tadeusz” przyniósł mu także nagrodę nieistniejącego już magazynu „FILM”, Złotą Kaczkę oraz Platynową Płytę.

W 2012 r. z okazji 80. rocznicy urodzin kompozytora poświęcono mu specjalny koncert na 5. Festiwalu Muzyki Filmowej w Krakowie, gdzie został uhonorowany złotą płytą przez Polskie Radio, a także otrzymał z rąk prezydenta Krakowa, Jacka Majchrowskiego, pamiątkowe klucze do miasta. W 1998 r. został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, a trzy lata później został laureatem Nagrody Wielkiej Fundacji Kultury za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury. Był członkiem Rady Patronackiej Instytutu Jagiellońskiego. Był również laureatem doktoratu honoris causa Uniwersytetu Śląskiego i Opolskiego. Jest patronem szkół muzycznych w Dzierżoniowie, Rzeszowie i szkoły w Wodzisławiu Śląskim, a także honorowym obywatelem tegoż miasta, Katowic i województwa opolskiego. Przez wiele lat kompozytor związany był z Jasną Górą, gdzie świętował swoje urodziny (tzw. Dzień Kilara). Był również członkiem Związku Podhalan.

Dwa lata temu Kilara odznaczono Orderem Orła Białego „w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej, za wybitne osiągnięcia w pracy twórczej”. Wcześniej przyznano mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, a w 2005 r. otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za wybitne osiągnięcia kulturalne rangi międzynarodowej. W 1991 Krzysztof Zanussi nakręcił o nim film telewizyjny pt. „Wojciech Kilar”. W tym roku powstał z kolei dokument skupiający się na tej wybitnej osobowości, „Wojciech Kilar. Credo”.